بلوغ چیست؟| چگونه با موفقیت از مرحلۀ بلوغ عبور کنیم؟
تعریف بلوغ
در فارسی کلمۀ بلوغ به معنی رسیدگی، بُرنایی و رسایی آورده شده است. بلوغ دورهای است که صفات ثانویه جنسی آشکار میشوند و نوجوان با تحولی در جسم و روان روبرو میشود. به دورهای از زندگی که میان کودکی و بزرگسالی قرار دارد، بلوغ میگویند.
بلوغ جسمی و بلوغ جنسی چیست؟
در این مرحله تغییراتی در ظاهر نوجوان آشکار میشود. هر اندازه که دختر نوجوان نسبت به تغییرات ظاهری خود آکاهتر باشد با چالشها و نگرانیهای کمتری از دورۀ بلوغ عبور میکند و میتواند خود را با شرایط وفق دهد. قد نوجوان بلندترشده و وزنش بیشتر میشود و روی صورتش جوشهایی ظاهرمیشود.
نشانههای بلوغ در دختران
بلوغ دختران معمولا بین نُه تا چهارده سالگی آغاز میشود، مکان زندگی، شرایط محیطی، آب وهوا و ژنتیک درپیدایش بلوغ موثرند و ممکن است سه تا چهار سال به طول انجامد. در دختران بلوغ زودتر از پسران آغاز میشود.
قد نوجوان بلندترشده و وزنش بیشتر میشود و روی صورت وبینیاش جوشهایی ظاهرمیشود.جوانه زدن پستانها و رشد استخوانهای لگن، روییدن مودر ناحیۀ آلت تناسلی و زیر بغل وآغاز قاعدگی از علائم بلوغ است.
سیکل قاعدگی در افراد متفاوت است. به طور متوسط سیکل ماهیانه بیستوهشت روز است اما ممکن است طول زمان این سیکل هرماه یکی نباشد. ضمن اینکه این سیکل در افراد مختلف متفاوت است.
مدت زمان قاعدگی بین سه تا هفت روزبه طول میانجامد واین مدت درافراد مختلف با هم فرق دارد.
نوجوانی که تازه به بلوغ رسیده ممکن است در ماههای اول پریودها نامنظمی داشته باشد که طبیعیست.
بلوغ زودرس
وقتی علائم و نشانههای بلوغ قبل از سن هشت-نُه سالگی آشکار شوند، میگوییم بلوغ زودرس اتفاق افتاده است. به بلوغ قبل از هشت سالگی بلوغ زودرس میگویند.
معمولا علت بلوغ زودرس در بیشتر مواقع مشخص نیست اما ممکن است تومورهای تخمدان یا تومورغدد فوق کلیوی یکی ازدلایل بلوغ زودرس باشد.
بلوغ زودرس میتواند کوتاهی قد و مشکلات روانی برای نوجوان به وجود آورد. با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش داروهایی تجویز میشود که میتوانند از تغییرات هورمونی جلوگیری کنند و تا رسیدن به سن بلوغ این فرایند را کنترل کنند.
توصیههایی برای رشد بهتر در دوران بلوغ
- استفاده از غذاهای سالم و سبزیجات به جای فستفود
- فعالیت بدنی متناسب، مثل پیادهروی در هوای پاک و انجام تمرینهای ورزشی که به آنها علاقمند است.
- خواب منظم و کافی و پرهیز از بیدار ماندن در شب( از آنجایی که هورمون رشد در خواب ترشح میشود خواب کافی برای رشد نوجوان لازم است.)
- تفریحات سالم در کنار خانواده و دوستان(مثل رفتن به کوه، حضور در جمعهای خانوادگی و دورهمیها، آموختن یک مهارت یا هنر در کنار دوستان و همسالان)
نشانههای مثبت و منفی بلوغ
هر تغییری در زندگی با چالش همراه است. بلوغ تحولی است که خود نوجوان در آن دخالتی نداشته و با ورود به این مرحله از زندگی احساسات مختلفی را تجربه میکند.
نشانههای مثبت بلوغ
میتوان گفت یکی از نشانههای مثبت بلوغ برای نوجوان گذشتن از مرحلۀ کودکی است. در این مرحله نوجوان متوجه میشود در جایگاه متفاوتی قرار گرفته و در خانواده به چشم یک فرد بزرگسال به او نگاه میشود. حالا او میتواند نظرش را در مسائل شخصیاش اعمال کند؛ گاهی درباره مسائل خانواده نیز نظر میدهد و انتظار دارد که دیگران به رای او احترام بگذارند.
دختر نوجوان از اینکه میتواند درکنار مادربنشیند و با او گفتگوی دوستانه و خصوصی داشته باشد احساس خوبی دارد. اگر در این مرحله حس کند از طرف مادر و خانواده درک میشود و به نظرش احترام میگذارند از بودن در دوران نوجوانی احساس مثبت و خوبی خواهد داشت.
نشانههای منفی بلوغ
نوجوان در این دوران گوشهگیر میشود. میخواهد تنها باشد و اگر حس کند برای تنهایی او و خواستهاش ارزش قائل نیستند و حرفهایش اهمیتی برای دیگران ندارد، کمکم از خانواده فاصله میگیرد و زودرنج میشود. پرخاشگری و یا پرخوریهای عصبی و کنترلنکردن خشم و عصبانیت از نشانههای منفی بلوغ است. گرایش به الکل و مواد مخدر در سنین نوجوانی آغاز میشود.
بلوغهای پرخطر
این قسمت را با بیان ماجرای کیم و جودی آغاز میکنیم. کیم یک مادر مجرد است. او دارای دو فرزند است جودی دختر پانزده ساله و جیمی پسر نُه ساله.
مشکل کیم در حال حاضر دخترش جودی است. جودی نمراتش در مدرسه رضایتبخش نیست. او سیگار میکشد. تازگیها با پسری به نام کارل آشنا شده و با هم به مهمانی میروند او شبها را تا دیروقت بیرون از خانه میگذراند. کیم مدام او را کنترل میکند. وقتی جودی خانه نیست اتاقش را بازرسی میکند. روی درسهای مدرسهاش کنترل دارد مسئولین مدرسه مرتب او را به خاطر وضعیت جودی به مدرسه فرا میخوانند. اوهمیشه در حال بحث و بگو مگو با جودی است.
کیم از این وضعیت خسته شده و به درمانگر مراجعه میکند. پس از چند جلسه گفتگو با درمانگر تصمیم میگیرد در رفتار و برخوردهایش با جودی تجدید نظر کند. با دخترش دوست شود ، به او نزدیکتر شود قوانینی تعیین میکند و به دخترش اطمینان میدهد که دست از کنترل او برداشته و از او میخواهد جودی نیز به قوانین او احترام بگذارد.
چگونه با موفقیت از مرحلۀ بلوغ عبور کنیم؟
در دورۀ بلوغ خانواده مهمترین عاملی است که میتوانند از نوجوان در برابر آسیبهای احتمالی محافظت کنند. این کار با آگاهی و مشاوره با افراد متخصص به سادگی امکانپذیر است.
در زیر به چند موردی اشاره شده که میتواند به نوجوان و خانواده یاری رساند تا با موفقیت از مرحۀ بلوغ عبور کنند.
- در هر شرایطی عشق و محبت خود را از نوجوان دریغ نکنید.
- او را به هیچ وجه با دیگر نوجوانان یا گذشتۀ خودتان مقایسه نکنید.( نگویید وقتی من همسن و سال تو بودم چه کارهایی انجام میدادم و یا انجام نمیدادم.)
- با نوجوانتان درد دل نکنید. اگر با همسر یا بستگان مشکل دارید به هیچ وجه برای نوجوان درددل نکنید.
- به وسایل شخصیاش دست نزنید و زمانیکه در خانه نیست اتاقش را بازرسی نکنید.
- فضای خانه را تا جایی که میتوانید آرام نگه دارید.
- به نوجوان اطمینان دهید در هر شرایطی حتی اگر کاری برخلاف خط قرمزهای شما از او سر زد همیشه و درهمه حال میتواند روی حمایتهای شما حساب کند.
- اگر او واقعا دوست ندارد کاری را انجام دهد، اصرار نکنید. دلایلش را بشنوید. نظر خودتان را اعمال نکنید. میتوانید بدون اینکه نظرتان را تحمیل کنید حرفتان را بزنید و در نهایت تصمیم را به او بسپارید.
- نوجوان دیگر کودک نیست و میخواهد مانند یک بزرگسال با او رفتار شود.
- بگذارید علائقش را دنبال کند، هیچوقت نخواهید که او به آرزوهایی که شما به آنها نرسیدید، برسند و یا راه شما را ادامه دهند.
- در انتخابهای زندگی به او فضا دهید تا خودش را ابراز کند. میتوانید در جمع خانواده گفتگویی صمیمانه ترتیب دهید. عشق خود را به او ابراز کنید و به او اطمینان دهید که باورش دارید. حرفهایش را بشنوید و همۀ اعضای خانواده نیز نظرشان را ابراز کنند وتصمیم نهایی را به نوجوان بسپارید.
- گاهی بگذارید از شما انتقاد کند. در مقابل انتقادش لبخند بزنید و اگر واقعا اشتباهی از شما سرزده بپذیرید. با پذیرش اشتباه این فضا را باز میگذارید که او گاهی به اشتباهش اعتراف کند و همانطور که شما سعی در جبران اشتباه میکنید او نیز تلاش کند تا اشتباهش را جبران کند.
شما چه موارد دیگری را پیشنهاد میکنید؟ برای ما بنویسید.